De beer in het wild heeft het moeilijk. Veel wilde beren populaties worden met uitsterven bedreigd. Hoewel beren iconische dieren zijn die vaak worden geassocieerd met ongerepte wildernis, is de realiteit dat hun leefgebieden en levenskwaliteit steeds meer worden aangetast door menselijk handelen. Hieronder lees je meer over de belangrijkste gevaren die beren bedreigen.   

Minder leefgebied

De natuurlijke leefgebieden van beren verdwijnen in een alarmerend tempo door ontbossing, mijnbouw, landbouw en stedelijke uitbreiding. De oppervlakte aan geschikt leefgebied in regenwouden, bergen en bossen wordt steeds kleiner, waardoor beren gedwongen worden dichter bij menselijke gebieden te komen. Dit vergroot het risico op conflicten met mensen en vermindert de voedselbronnen en rustgebieden die ze nodig hebben om te overleven.   

Ook het uitbreiden van steden en aanleggen van wegen en treinsporen zorgen ervoor dat het leefgebied van beren versnipperd raakt. Sommige barrières zijn onoverbrugbaar of levensgevaarlijk voor beren en zorgen jaarlijks voor vele slachtoffers.  

Betreft: alle beersoorten wereldwijd 

Beren als object van vermaak (dans- of circusberen)

In verschillende landen worden beren nog steeds gebruikt voor amusement. Denk aan beren in een circus, die met brute methoden worden getraind om trucjes uit te voeren voor vermaak. Of soms leven de beren naast een kasteel, hotel of tankstation om toeristen of klanten te lokken. De beren leven vaak in kleine, onhygiënische kooien en lijden aan fysieke en mentale gezondheidsproblemen.   

Betreft: voornamelijk bruine- en Aziatische zwarte beer.  

Beren in privébezit   

In sommige landen worden beren als exotische huisdieren gehouden. Ze worden in kleine kooien of aan kettingen gehouden, zonder de juiste voeding of medische zorg. Dit veroorzaakt veel stress voor deze intelligente en sociale dieren. Voorbeelden van slechte omstandigheden van gehouden beren: 

1. Beren in te kleine hokken, waar ze zich nauwelijks kunnen bewegen en niks te doen hebben (bijvoorbeeld een kale betonnen bak) ontwikkelen vaak stereotype gedragingen (het zogenaamde ‘ijsberen’ of kopzwaaien). Dezelfde beweging herhalen ze steeds maar weer. Dit gedrag heeft op den duur nadelige gevolgen voor de gewrichten en botten van de dieren. Ze krijgen een slechte conditie en zijn daardoor extra vatbaar voor ziektes;  

2. De verblijven staan blootgesteld aan de elementen zonder schuilmogelijkheid en worden niet of nauwelijks schoongemaakt. Ook dit heeft invloed op conditie en vatbaarheid voor ziektes;  

3. Beren die onvoldoende en (vaak) slechte voeding en te weinig (of geen) water krijgen, lijden aan ondervoeding. Op den duur kan deze conditie tot blindheid en aantasting van het gebit leiden. Verhongering is niet ongewoon;  

4. Jonge beertjes worden bij hun moeder weggehaald, nadat zij is doodgeschoten. De beertjes kunnen, nadat ze eenmaal met mensen in aanraking zijn geweest, niet meer teruggezet worden in het wild en moeten hun leven lang onder barre omstandigheden in gevangenschap slijten. 

Betreft: Bruine beer, Maleise beer, Aziatische zwarte beer. 

Jacht en stroperij   

Beren worden om verschillende redenen bejaagd. Soms voor sport, soms voor hun vacht of vlees, klauwen of andere lichaamsdelen die als trofeeën of voor voedsel dienen. Stroperij vormt een grote bedreiging: beren worden illegaal gedood voor hun lichaamsdelen, die worden verkocht op de zwarte markt. Beren worden ook regelmatig gedood als vergelding voor het veroorzaken van schade aan gewassen (denk aan mais of fruitbomen) of het doden van vee. Meestal overleven jongen het niet als hun moeder wordt gedood.  

Betreft: alle beersoorten wereldwijd, behalve de Reuzenpanda. 

Traditionele medicijnen

In Aziatische landen zoals China en Vietnam worden beren op galboerderijen gehouden, waar ze hun hele leven in kleine kooien worden opgesloten. Gal wordt via pijnlijke methoden dagelijks uit hun lichaam gehaald, om uiteindelijk verwerkt te worden in traditionele medicijnen. Deze wrede praktijk veroorzaakt ernstige gezondheidsproblemen en eindigt vaak in een vroegtijdige dood voor de beren. Naast gal worden andere lichaamsdelen zoals poten en vet gebruikt. Deze vraag stimuleert stroperij en illegale handel. Ondanks dat er plantaardige en synthetische alternatieven beschikbaar zijn, worden beren nog op grote schaal gebruikt voor deze doeleinden.    

Betreft: voornamelijk Aziatische zwarte beer maar ook soms de Maleise- en Bruine beer. 

Berengevechten

In sommige delen van Pakistan worden beren illegaal ingezet in gruwelijke gevechten met honden, een wrede vorm van vermaak. Hierbij worden beren regelmatig gemuilkorfd of worden hun tanden en nagels verwijderd, waardoor ze weerloos zijn. 

Betreft: Aziatische zwarte beer 

Waarom is de beer belangrijk in de natuur? 

Beren spelen een cruciale rol in het ecosysteem en dragen bij aan de gezondheid van de natuur. Als toppredatoren (een dier aan de top van de voedselketen, zonder eigen natuurlijke vijanden) en aaseters helpen ze populaties van andere dieren in balans te houden. Tegelijkertijd verspreiden ze zaden via hun uitwerpselen, wat bijdraagt aan de groei van planten en bossen. Door het omwoelen van grond op zoek naar voedsel, verbeteren ze de bodemkwaliteit en stimuleren ze nieuwe plantengroei.   

Beren zijn indicatorsoorten: hun aanwezigheid in een bepaald gebied geeft aan hoe gezond een ecosysteem is. Als berenpopulaties afnemen, is dat een teken dat het ecosysteem uit balans raakt. Het beschermen van beren betekent dus ook het beschermen van hele ecosystemen – en daarmee van vele andere soorten, inclusief mensen.   

Hoe helpt Bears in Mind?   

Bears in Mind zet zich in door beren in nood te redden en beren in de natuur te beschermen. Naast dat wij beren uit erbarmelijke omstandigheden redden, geven we tegelijkertijd ook voorlichting en educatie aan de lokale bevolking, waarom het op die manier houden van beren wreed is. Op die manier maken we ook een verschil voor de andere beren in dat gebied. We ondersteunen wereldwijd beer projecten met drie doelen: natuurbescherming, welzijn en educatie & voorlichting. Bears in Mind is afhankelijk van giften, donateurs en sponsoren, alleen met hulp kunnen we de beren helpen. 

Kom in actie! 

Steun ons werk en help ons beren te beschermen. Samen kunnen we een verschil maken. Bekijk de pagina ‘Kom in actie’ om te zien hoe je zelf kan helpen.