Lippenberen (Melursus ursinus) worden ook wel ‘umbrella species‘ genoemd: diersoorten die een belangrijke rol spelen voor het ecosysteem. Ze worden tegenwoordig als Kwetsbaar aangemerkt door de IUCN. De belangrijkste reden voor de voortdurende achteruitgang van de populatie is de verkleining en fragmentatie van leefgebied als gevolg van groeiende menselijke druk. Dit heeft verlies van genetische variatie tot gevolg, en dus functionele connectiviteit tussen populaties. Indien dit in hetzelfde tempo doorgaat, zullen er alleen nog groepen geïsoleerde populaties Lippenberen met een zeer lage genetische diversiteit overblijven, met een hoog risico op inteelt tot gevolg, wat uiteindelijk tot uitsterven zal leiden.
Een eerdere studie van Thatte et al. (2019) benadrukte de negatieve impact van menselijke activiteiten, nederzettingen en infrastructuur op de functionele connectiviteit van Lippenberen. Een andere studie van Dutta et al. (2015) benadrukte ook het belang van corridors voor Lippenberen in het Satpura-Maikal-landschap in India. In dit huidige project wil het team de genetische diversiteit, de genenstroom en de populatiestructuur in het westelijke deel van Maharashtra onderzoeken, dat drie beschermde gebieden zal omvatten; Melghat Tiger Reserve, Yawal Wildlife Sanctuary en Gautala Wildlife Sanctuary. Er is informatie beschikbaar om deze gebieden met elkaar te verbinden via corridors op basis van de verspreiding van tijgers, maar geen van de studies is uitgevoerd om de functionele connectiviteit in deze regio te identificeren.
Deze studie, die sinds 2024 wordt gefinancierd door Bears in Mind en de IBA, onderzoekt het effect van landschapskenmerken op functionele connectiviteit tussen populaties Lippenberen in het Melghat-landschap, India.
De diversiteit aan darmmicroben van Aziatische beren is nauwelijks bestudeerd; de meeste onderzoeken zijn uitgevoerd op bruine beren en andere Europese en Amerikaanse beersoorten. Het doel van dit onderzoeksproject van het Wildlife and Conservation Biology (WCB) Research Lab is om de diversiteit aan darmmicroben van wilde en in gevangenschap levende Lippenberen te bestuderen, om zo de diversiteit te begrijpen en te vergelijken.
Microbioom biologie is een relatief onderbestudeerd onderwerp in de biologie, maar het is veelbelovend, met name van belang in het begrijpen van de effecten van habitatdegradatie en beschikbaarheid van voedingsstoffen voor beren. De bevindingen zullen helpen om o.a. dierentuinen over de hele wereld waar de Lippenberen worden gehouden, alsmede de State Forest Department te helpen om de status van wilde beren en hun seizoensgebonden voedingsbehoeften te begrijpen.
De mestmonsters van wilde beren worden verzameld in het Jessore Wildlife Sanctuary, in de staat Gujarat – India, dat bekend staat om de hoge dichtheid van Lippenberen in India. De monsters van in gevangenschap levende beren zullen worden verzameld in verschillende dierentuinen en berenopvangcentra in India. Verse uitwerpselen worden verzameld in een steriele containers met een zoutoplossing en de isolatie van microben wordt uitgevoerd met conventionele microbiologische methoden. Verdere identificatie wordt gedaan met behulp van de Vitek-2 compact, een geautomatiseerd identificatiesysteem dat wordt gebruikt voor microbiële identificatie. Genotypische analyse zal worden uitgevoerd met behulp van 16s rRNA-analyse door Sanger-sequencing, gevolgd door data-analyse met behulp van BLASTN.
Het leefgebied van de Lippenbeer (Melursus ursinus) wordt steeds verder versnipperd op het Indiase subcontinent. Meer dan 85% van de populatie Lippenberen komt voor in India, waar de populaties steeds meer in het nauw komen zoals versnippering van leefgebieden, achteruitgang in kwaliteit van leefgebieden en conflicten tussen mensen en Lippenberen. Terwijl beschermd habitat van Lippenberen goed wordt bestudeerd, is er in leefgebied van deze beren in onbeschermde delen van het land ernstig gebrek aan informatie en onderzoek. Het is erg belangrijk om de status van de populatie en verspreiding van deze soort in niet-beschermde gebieden te begrijpen voor beschermingsmaatregelen.
Eerdere studies tonen ook aan dat de meeste aanvallen van Lippenberen plaatsvinden in de niet-beschermde gebieden en in de dorpen aan de rand van bossen. Het huidige onderzoek, uitgevoerd door WCB Lab, Department of Life Sciences, Hemchandracharya North Gujarat University, heeft tot doel de kwaliteit van het habitat, de verspreiding van Lippenberen en conflicten tussen mens en beer te bestuderen in niet-beschermde gebieden van de staat Gujarat, in West-India.
Bears in Mind ondersteunt het onderzoek van WCB Lab in India sinds 2022.
Dit project richt zich op de zeldzame Himalaya bruine beer (Ursus arctos isabellinus, afgekort HBB), één van de vier beersoorten die India rijk is. Naar schatting leven er nog maar 500-750 van deze beersoorten in India. De HBB is ook de oorzaak van escalerende conflicten met mensen in de regio Ladkah, het Trans-Himalaya deel van hun verspreidingsgebied in India. Ze doden vee, plunderen gewassen en gaan regelmatig dorpen binnen op zoek naar voedsel. Depredatie op vee varieerde van in omvang van 0,6% in Kasjmir tot 10-40% in Ladakh. In de afgelopen jaren (2016-2017) waren HBB’s verantwoordelijk voor >70% van het totale verlies van vee aan roofdieren in Kargil, Ladakh. De redenen voor deze enorme piek van vee dat gedood wordt door beren is onbekend. Maar deze negatieve interacties tussen beren en mensen tasten niet alleen het lokale levensonderhoud en de economie aan, maar leiden ook tot een algemeen negatieve houding ten opzichte van beren. Soms manifesteert dit zich in het doden van beren als vergelding, zoals bijvoorbeeld bij een incident in de Drass-regio van Ladakh, waar een jong-volwassen beer met stenen werd bekogeld en in het nauw gedreven bij een klif, wat eindigde in de val van de rotswand en dood van die beer.
Effectieve maatregelen voor het voorkomen en oplossen van conflicten moeten veelal sociale factoren omvatten, zoals community educatieprogramma’s en beheer. Educatie- en bewustwordingsprogramma’s zijn belangrijke focus activiteiten in gemeenschapsgerichte acties voor conflictbeheersing, zoals voorgesteld door het Human-Bear Conflict Expert Team van de IUCN Bear Specialist Group. Deze activiteiten helpen mensen bewust te worden van de omgeving waarin ze samenleven met beren, inclusief beer-ecologie en biologie, maar ook kritisch denken ontwikkelen door kennis te vergroten wat bijdraagt aan het veranderen van hun houding en gedrag t.a.v. beren en andere wilde dieren. Het is wetenschappelijk aangetoond dat animositeit naar dieren in het wild afneemt wanneer mensen bewust worden gemaakt van mogelijkheden om conflictsituaties met dieren in het wild te vermijden en / of aan te pakken.
Bears in ind ondersteunt het project sinds 2021 en de specifieke doelstellingen, uitgevoerd door de Snow Leopard Conservancy – India Trust, zijn:
Educatie van lokale communities om duurzaam gebruik van alpine graslanden en het verzamelen van geneeskrachtige planten te motiveren door middel van inspirerende activiteiten ontworpen door het gebruik van speltheorie.
Bouwen aan toegewijd beheer door lokale communities voor het vermijden en verminderen van conflicten tussen mens en beer, door vrijwillige burgers uit deze lokale gemeenschappen te inspireren om de ‘Bear Guardians‘ te zijn.
ZOO werkt aan natuurbeschermingseducatie in dierentuinen, musea en op scholen. Het laatste educatie project van ZOO Outreach dat door Bears in Mind financieel ondersteund is, betrof een handleiding voor docenten op scholen en educatieve medewerkers van dierentuinen (2008 – 2009). Dit lespakket bestaat uit allerlei educatieve spelletjes, T-shirts, maskers, stickers en posters. Uiteraard zit er een informatiepakket bij, dat uitleg geeft over de bedreigingen waaraan de Bruine beer, de Lippenbeer, de Aziatische zwarte beer en de Maleise beer blootstaan. India is het enige land op de wereld waar vier verschillende soorten beren voorkomen in het wild!
Het belang van educatie ZOO Outreach is zeer vooruitstrevend in educatie over beren. Bears in Mind onderstreept het belang van educatie om te komen tot optimale bescherming van de beren. Daarom steunt Bears in Mind ZOO als sinds 2004 met het educatiewerk in India.
India telde in 2000s ongeveer 600 dansberen. In 2009 werd de laatste dansbeer van de straat gehaald en opgevangen door Wildlife SOS. Deze organisatie vangt echter niet alleen beren op, maar werkt ook aan preventieve maatregelen. Bears in Mind biedt Wildlife SOS financiële ondersteuning.
Wildlife SOS heeft altijd een grondige werkwijze gehad. Zodra een melding over een dansbeer binnenkwam, gingen medewerkers direct naar de aangewezen plek. De beer werd vervolgens in beslag genomen en de eigenaar ingerekend. Vervolgens kwam, in samenwerking met de Indiase overheid, een sociaal hulp traject op gang. De beer was vaak namelijk de enige bron van inkomsten van een hele familie. Zodra deze werd weggehaald, was de kans groot dat een familielid weer een nieuwe beer kocht. Wildlife SOS verbrak deze vicieuze cirkel door de familie te helpen bij het ontwikkelen van een alternatieve inkomstenbron. De eigenaar van de beer kreeg 50.000 roepies ter compensatie van de beer, zijn kinderen konden naar school en hij kreeg hulp bij het ontwikkelen van een alternatieve bron van bestaan: taxi chauffeur, kapsalon, winkeltje. Daarnaast kreeg de ‘oudste’ (chief) van de familie de opdracht ervoor te zorgen dat familieleden niet dezelfde fout begingen. Deze aanpak werkte. Er zijn geen dansberen meer in India.
Het doel van Karuna Society for Animals and Nature is om een eerste opvang te bieden aan beren (en andere wilde dieren) die worden gered uit noodlottige situaties. De organisatie houdt nauw contact met de overheid en de grotere opvangcentra. Zodra er elders plek is, verhuist de beer naar een definitieve locatie om daar van een echt bereleven te kunnen genieten. Bears in Mind heeft de Karuna Society for Animals and Nature in 2009 geholpen met de opvang van vier jonge ex-dansberen. Helaas konden deze jonge Lippenberen niet meer terug naar het wild, omdat ze te intensief en voor een té lange periode contact hebben gehad met mensen.
In 2008 startte de Indiase natuurbeschermingsorganisatie ‘WildlifeSOS’ (WSOS) met het opleiden van rangers in het kader van het project: ‘Asiatic black bear Conservation Education and Training Program in Kashmir’ in India. De rangers werden getraind om te gaan met het vangen van ‘probleemberen’ en andere wilde dieren zoals luipaarden. Oefenen met een verdovingsgeweer was erg belangrijk. Daarnaast werden ze ook getraind in het omgaan met woedende menigten die beren of luipaarden die te dichtbij kwamen wilden doden, ook als vergelding met conflicten als gevolg. Wilde dieren die in een hoek gedreven zijn door een menigte staan bloot aan een enorme hoeveelheid stress, en moeten altijd rustig worden benaderd en behandeld. Dit minimaliseert stressniveaus en is veiliger voor de mensen van het interventie team.
Er zijn nu een aantal permanent getrainde mensen in bijna elke regio van het project. Ze reageren direct, zodra er een beer-incident wordt gemeld. Lokale mensen leren over het gedrag van wilde dieren en hoe ze conflicten kunnen vermijden. Als er ergens een incident is geweest met een beer of ander wild dier, worden er dorpsbijeenkomsten gehouden. De mensen van WSOS leggen uit hoe de beren zo ver mogelijk van de dorpen kunnen worden gehouden. Ze leren de gemeenschappen ook hoe ze in de toekomst beren kunnen vermijden en dringen er bij hen op aan om elk beer-incident zo snel mogelijk te melden. Zelfs scholieren worden betrokken bij het educatieprogramma. Ze leren over beren, hoe mooi ze zijn, maar vooral ook hoe belangrijk ze zijn voor het ecosysteem.
Door middel van workshops en trainingen zal de lokale bevolking een meer positieve houding aannemen ten aanzien van beren en bv ook andere wilde dieren als luipaarden. Bovendien zal hun angst voor beren afnemen. Bijna elk beer-incident wordt gemeld, in tegenstelling tot voorheen. In het verleden was het enige bericht dat uit het dorp kwam met een beer-incident dat de beer levend verbrand of gestenigd was. Niet alleen beren profiteren van dit project; vrijwel geen ander wild dier in dit gebied is sinds het begin door de lokale bevolking gedood!
